Nieodpłatna pomoc prawna, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie oraz nieodpłatna
mediacja
Potrzebujesz pomocy prawnika, doradcy, mediatora?Jesteś w trudnej życiowej 
sytuacji, na przykład potrzebujesz pomocy w: rozłożeniu długu na raty, w spłacie pożyczek 
„chwilówek", masz kłopoty mieszkaniowe, grozi ci eksmisja, masz problemy pracownicze, 
z egzekucją alimentów, odziedziczyłeś długi, nie wiesz do jakiego urzędu pójść po pomoc, 
masz inne problemy związane ze sprawami życia codziennego?
Skorzystaj z systemu 
nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego lub
nieodpłatnej mediacji.

Co to znaczy, że pomoc jest nieodpłatna?
Wszystkie z podejmowanych działań w ramach:
• nieodpłatnej pomocy prawnej,
• nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego,
• nieodpłatnej mediacji,
są darmowe i to niezależnie od tego czy sprawa będzie miała finał w sądzie.

Gdzie uzyskam pomoc?
Darmową pomoc uzyskasz w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej, poradnictwa 
obywatelskiego i mediacji w całym kraju. 
Punkty znajdują się w każdym powiecie. O tym gdzie jest najbliższy punkt zapytaj:
a) w starostwie powiatowym,
b) w urzędzie gminy,
c) w urzędzie miasta,
lub poszukaj: 
d) na stronach internetowych powiatów i gmin (które znajdziesz wpisując 
w wyszukiwarkę hasło: urząd gminy, powiatu lub miasta i miejscowość, 
w której punkcie chcesz się zapisać),
e) na stronie internetowej np.ms.gov.pl.

Kto może skorzystać z darmowej pomocy?
Gdy uważasz, że koszty pomocy prawnika są dla Ciebie zbyt duże, składasz 
wykonawcy, którego spotkasz w punkcie, pisemne oświadczenie, że nie jesteś w stanie 
ponieść takich kosztów. Nie martw się. Nie musisz zabierać ze sobą nic z wyjątkiem dowodu 
osobistego. Wzór oświadczenia da Ci osoba udzielająca pomocy.

Czy jako przedsiębiorca mogę skorzystać z pomocy?
Tak. Jeżeli jesteś osobą samozatrudnioną czyli prowadzącą jednoosobową działalność 
gospodarczą i w ciągu ostatniego roku nie zatrudniałeś żadnych osób. Aby skorzystać 
z pomocy składasz:
a) pisemne oświadczenie, że nie jesteś w stanie ponieść tych kosztów, oraz
b) oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku, a także
c) wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis
w rolnictwie lub rybołówstwie, otrzymanej w roku, w którym ubiegasz się o nieodpłatną 
pomoc prawną oraz otrzymanej w ciągu dwóch poprzedzających ją lat podatkowych, albo 
oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia 
o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.

Na czym polegają usługi?
Nieodpłatna pomoc prawna
Prawnik wytłumaczy, jakie masz prawa i obowiązki oraz pokaże sposób rozwiązania 
Twojego problemu prawnego. W razie potrzeby, jeśli sprawa jeszcze nie trafiła do sądu, 
sporządzi potrzebne Ci pisma (np. pozew). Jeśli Twoja sprawa już jest w sądzie, prawnik 
pomoże napisać pisma o zwolnienie od kosztów, albo o ustanowienie pełnomocnika z 
urzędu, które są potrzebne żebyś nie musiał płacić za prawnika w postępowaniu sądowym. 
Nieodpłatna porada obywatelska
Doradca obywatelski przyjrzy się Twoim problemom, tak aby dostosować pomoc do 
Twojej sytuacji. Wytłumaczy Ci też jakie masz:
• prawa - czyli czego możesz się domagać,
• i obowiązki - jakie rzeczy musisz zrobić, żeby sobie nie zaszkodzić. 
Doradca również będzie Cię wspierał w samodzielnym rozwiązaniu problemu,
a w razie potrzeby, sporządzi wspólnie z Tobą plan działania wyjścia z sytuacji oraz pomoże Ci 
krok po kroku go wykonać.
Nieodpłatna mediacja
Jeśli masz z kimś konflikt, możesz zapisać się na mediację. W takim przypadku 
mediator będzie pomagał Wam się pogodzić bez pójścia do sądu. Możesz także poprosić 
o sporządzenie projektu umowy o mediację lub wniosku o jej przeprowadzenie przed sądem, 
albo wniosku o przeprowadzenie mediacji w sprawie karnej, czy wniosku do sądu 
o zatwierdzenie ugody, którą zawarłeś wcześniej podczas mediacji. 
Uwaga! Z usługi nieodpłatnej mediacji wyłączone są mediacje zlecone przez sąd oraz 
sprawy, w których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pomiędzy stronami konfliktu 
występuje przemoc. 

Czym się różni pomoc prawna od porady obywatelskiej?
Pomoc prawna:
• jest udzielana w momencie, kiedy problem danej osoby jest typowo prawny, m.in.
gdy potrzebne będzie pójście z tym problemem do sądu, na przykład, gdy osoba chce 
się rozwieść, ale sama nie jest w stanie napisać pozwu rozwodowego lub gdy 
samotna matka chce wystąpić o alimenty i także nie wie jak takie pismo sformułować,
• pomocy prawnej udziela prawnik,
• jeżeli okaże się, że problem danej osoby nie jest tylko prawny, wtedy udzielający 
pomocy odsyła daną osobę do miejsca, gdzie może ona stosowną pomoc uzyskać, 
np. do poradni psychologicznej, ośrodka pomocy społecznej, czy pogotowia dla ofiar 
przemocy w rodzinie.
Pomoc obywatelska:
• może, ale nie musi dotyczyć problemu prawnego. Poradą będzie, na przykład 
wskazanie osobie, której zmarł ktoś bliski, do jakiego urzędu powinna się udać, by 
załatwić wszystkie potrzebne formalności, jak wydanie aktu zgonu, czy wystąpienie 
o zasiłek pogrzebowy,
• porad obywatelskich udziela doradca obywatelski,
• doradca w przypadku stwierdzenia, że problem nie jest wyłącznie prawny, nie musi 
odsyłać do innych miejsc, tylko sam może starać się pomóc danej osobie.

Jak można się zapisać na poradę?
a) telefonicznie: każdy powiat prowadzi specjalny numer telefonu do zapisów i
udzielania informacji; numer telefonu jest dostępny na stronach internetowych 
powiatów, w tym też Twojego,
b) lub elektronicznie: na podany przez powiat adres e-mail lub na stronie 
np.ms.gov.pl/zapisy,
c) lub osobiście: w starostwie powiatowym.
Jak długo będę czekał na poradę?
To zależy od tego jak dużo osób zgłosiło się na poradę. Prawnik lub doradca obywatelski 
postarają się przyjąć każdego beneficjenta jak najszybciej.

Wyjątki:
a) z ważnych powodów dopuszcza się ustalenie innej kolejności udzielania nieodpłatnej 
pomocy,
b) kobiety w ciąży zawsze obsługiwane są poza kolejnością.

Co musisz przygotować?
a) Dokument tożsamości: taki jak dowód osobisty, paszport, lub inny dokument 
potwierdzający tożsamość; a także
b) dokumenty dotyczące Twojego problemu: jeśli w ogóle takie masz. Nie są one 
obowiązkowe. Możesz też po prostu opowiedzieć prawnikowi, doradcy lub 
mediatorowi o swoim problemie. Jeśli dysponujesz dokumentami, pamiętaj o nich!,
c) Jeśli jesteś samozatrudnionym przedsiębiorcą, przygotuj: wszystkie zaświadczenia 
o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, 
otrzymanej w roku, w którym ubiegasz się o nieodpłatną pomoc oraz otrzymanej 
w ciągu dwóch poprzedzających ją lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej 
pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej 
pomocy w tym okresie.

Co jeśli jestem osobą z niepełnosprawnościami?
Będąc osobą z trudnościami w poruszaniu lub komunikowaniu się możesz skorzystać 
z pomocy:
a) stacjonarnie, czyli w punkcie nieodpłatnej pomocy:
• możesz przyjść na wizytę z osobą, która pomoże Ci dotrzeć do punktu i będzie 
pomagać prawnikowi Ciebie zrozumieć, np. może to być osoba bliska, opiekun 
lub osoba posługująca się językiem migowym, 
• podczas zapisywania się na poradę, możesz poprosić o pomoc tłumacza języka
migowego, 
b) możesz też skorzystać z pomocy w dogodnym dla siebie miejscu:
• jeżeli ze względu na stan zdrowia nie możesz go opuszczać, np. w szpitalu lub 
domu, 
• w miejscu wyposażonym w urządzenia ułatwiające porozumiewanie się, na 
przykład w siedzibie stowarzyszenia pomagającego osobom doświadczającym 
trudności w komunikowaniu się,
• lub w miejscu, w którym będzie możliwość skorzystania z pomocy tłumacza
języka migowego, np. w budynku starostwa stale współpracującego 
z tłumaczem języka migowego,
c) osoby z niepełnosprawnościami mogą skorzystać także z pomocy w szczególnych 
formach:
• po zapisie na wizytę, prawnik lub doradca obywatelski skontaktuje się z Tobą. 
Może udzielić Ci pomocy telefonicznie, za pośrednictwem komunikatora 
internetowego (np. Skype) lub przez wiadomość e-mail. Forma udzielenia 
pomocy musi być wcześniej uzgodniona z pracownikiem starostwa 
powiatowego lub urzędu miasta,
• konieczne jest pozostawienie danych kontaktowych do siebie, takich jak 
numer telefonu lub adres e-mail. 

Jak wygląda pomoc w czasie epidemii COVID-19?
W 2021 roku powrócił tryb stacjonarny udzielania porad, ale nadal w związku ze
stanem epidemii nieodpłatna pomoc prawna, poradnictwo obywatelskie i mediacja mogą 
być udzielane za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, czyli 
telefonicznie, za pośrednictwem poczty e-mail oraz przy wykorzystaniu innych 
komunikatorów internetowych, np. rozmowy wideo. 

Uwaga! Jeżeli porada udzielana jest zdalnie, nie musisz składać żadnych oświadczeń 
wymienionych wcześniej!

Edukacja prawna
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat praw i obowiązków, poszukaj wydarzeń 
organizowanych w Twoim powiecie. Na takich wydarzeniach omawiane są problemy 
zgłaszane w punktach nieodpłatnej pomocy w danym powiecie. Prowadzą je organizacje 
pozarządowe na co dzień obsługujące mieszkańców w punktach porad.
Szukaj: wykładów, warsztatów, kampanii społecznych, a także opracowań
informatorów i poradników, spotkań osobistych, audycji w lokalnych mediach, webinariów
albo podcastów i filmików zamieszczanych w Internecie.
Najczęściej takie wydarzenia odbywają się w bibliotekach, szkołach, miejscach
aktywności lokalnej lub klubach pracy.
Informacje o nadchodzących wydarzeniach edukacyjnych organizowanych w okolicy 
oraz bezpłatne materiały, jak broszury czy biuletyny są dostępne w starostwie powiatowym, 
np. pod numerem telefonu wyznaczonym do zapisów na wizyty, czy na stronie 
internetowej powiatu.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym 
poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Wiecej informacji pod adresem: https://bip.nowosadecki.pl/punkty_pomocy_prawnej/